10. DNS met BIND

Linux
HOGENT toegepaste informatica

Thomas Parmentier, Andy Van Maele, Bert Van Vreckem, Jan Willem

2025-2026

DNS-server met BIND

Agenda

DNS
BIND op Enterprise Linux
Configuratie
Zonebestanden

http://www.zytrax.com/books/dns/

Opstelling

We gaan verder met de opstelling met Linux Mint-, web- en db-VMs
- Github repo: “linux-2122-USERNAME/automation”
In de les: stap voor stap, manueel
Labo-taak: automatiseren!

Nieuwe VM

In vagrant-hosts.yml:

- name: srv
  box: bento/almalinux-9
  ip: 192.168.76.254
  intnet: true

In provisioning/ script srv.sh toevoegen
- bv. kopie van web.sh, toegevoegde code voor installatie LAMP verwijderen
vagrant up srv

DNS

In wezen is DNS eenvoudig!

Vertaling van hostnaam naar IP in een tekstbestand
DNS query = opzoeking in dat tekstbestand
Queries kunnen over het netwerk gestuurd worden

en toch blijkt…

Everything is a freaking DNS problem

Poor man’s DNS

Hosts-bestand: /etc/hosts

# IP-address   hostname    aliases
127.0.0.1      localhost   localhost.localdomain
::1            localhost6  localhost6.localdomain6

172.22.255.254 router4038  gw gw.netlab.hogent.be
172.22.0.2     server4038  server4038.netlab.hogent.be
172.22.0.3     printer4038 printer4038.netlab.hogent.be

On Windows: c:\Windows\System32\Drivers\etc\hosts
Ad blocker: https://someonewhocares.org/hosts/

Maar…

Root DNS servers

http://www.root-servers.org/

12 root servers: [a-m].root-servers.net
Verschillende instanties per root server!
- totaal: 1000+
- vb. Brussels: e, f, i, l
Instanties v/e root server delen hun IP address!
- routers sturen trafiek naar dichtstbijzijnde instantie

Types van DNS servers

Authoritative: “bron van waarheid” voor een zone
- zonebestand
Forwarding/caching: stuurt requests door naar andere servers
Primary/Secondary (master/slave): voor “high availability”
- enkel primaire heeft zonebestand
- secundaire vraagt regelmatig “zone transfer”

Best practices in productie

Authoritative-only
- Caching & authoritative niet mengen
DNS only
- Geen andere services op die machine

Een typische AD DC overtreedt beide regels!

Interactie met DNS

nslookup

Stuur vraag naar de DNS-server in /etc/resolv.conf

nslookup www.hogent.be

Stuur vraag naar specifieke DNS-server

nslookup www.hogent.be 193.190.172.1

dig: forward lookups

$ dig www.hogent.be
[...]
$ dig www.hogent.be @ens1.hogent.be +short
hogent.be.
193.190.173.132

dig: reverse lookup

$ dig -x 193.190.173.132 @ens1.hogent.be +short
net-173-node-133.hogent.be.

dig: IPv6

$ dig AAAA www.google.com +short
2a00:1450:400e:806::2004

dig: domain info

$ dig NS hogent.be
$ dig MX hogent.be
$ dig SOA hogent.be
$ dig ANY hogent.be @ens1.hogent.be
$ dig AXFR zonetransfer.me @nsztm1.digi.ninja

Wie is de authoritative name server voor hogent.be?
Wie is de mail server voor hogent.be?
Vraag de Start-of-Authority section voor hogent.be op
Geef gelijk welk record met de opgegeven naam
Vraag een domain transfer aan

BIND

Berkeley Internet Name Domain

Implementatie van het DNS protocol
Meest gebruikte
De facto standaard op Unix-achtige systemen

Lees DNS for rocket scientists!

http://www.zytrax.com/books/dns/

Installatie op Enterprise Linux

Package: bind
Configuratie: /etc/named*
Zonebestanden, enz: /var/named/

Hoofdconfiguratiebestand

/etc/named.conf

options {
  listen-on port 53 { any; };     //aanpassen!
  listen-on-v6 port 53 { any; };  //aanpassen!
  directory   "/var/named";

  // ...

  allow-query     { any; };       //aanpassen!

  recursion yes;

  // ...
};

Belangrijkste opties:

listen-on: port number + network interfaces
- any;
- 127.0.0.0/8; 192.168.76.0/24
allow-query: welke hosts mogen queries sturen?
recursion: recursieve queries toelaten
- zou no moeten zijn op een authoritative name server!

Forwarding name server

Als je de service nu opstart, heb je een forwarding name server

Controleer dit!

Draait de service?
Op welke poort(en)?
Firewall?
Reageert de service op requests?
- localhost?
- vanaf de Linux Mint?

Voorbeeld: domein example.com

Host	Alias	IP	Functie
ns1		192.0.2.1	Primaire DNS-server
ns2		192.0.2.2	Secundaire DNS-server
web	www	192.0.2.10	Webserver
mail	smtp, imap	192.0.2.20	Mailserver

Configuratie zone:

Forward lookup zone voor example.com

zone "example.com" IN {
  type primary;
  file "example.com";
  notify yes;
  allow-update { none; };
};

Zonebestand voor example.com

/var/named/example.com

$ORIGIN example.com.
$TTL 1W

@ IN SOA n1.example.com. hostmaster.example.com. (
  21120117 1D 1H 1W 1D )

       IN  NS     ns1
       IN  NS     ns2

       IN  MX     10 mail

ns1    IN  A      192.0.2.1
ns2    IN  A      192.0.2.2

web    IN  A      192.0.2.10
www    IN  CNAME  web

mail   IN  A      192.0.2.20
smtp   IN  CNAME  mail
imap   IN  CNAME  mail

Resource records (RRs)

web    IN  A      192.0.2.10
www    IN  CNAME  web

Types van Resource Records

A: hostnaam → IP
AAAA: hostnaam → IPv6
PTR: IP → hostnaam
CNAME: alias
SOA: start of authority
NS: authoritative name server(s)
MX: mail server
SRV: service
TXT: text record
…

Start of Authority

@ IN SOA ns1.example.com. hostmaster.example.com. (
  21120117 1D 1H 1W 1D )

ns1.example.com.: primaire DNS-server
hostmaster.example.com.: email adres v/d sysadmin
- hostmaster@example.com
21120120: serial
- LET OP secundaire servers zullen alleen update uitvoeren als serial verhoogd is

Start of Authority: timeouts

@ IN SOA ns1.example.com. hostmaster.example.com. (
  21120117 1D 1H 1W 1D )

1D: waneer zal secundaire ns proberen de zone te synchroniseren
1H: tijd tussen update-pogingen
1W: wanneer zijn zonegegevens niet langer “authoritative” (enkel op secondaire)
1D: hoe lang kan een NAME ERROR resultaat gecached worden

Zie http://www.zytrax.com/books/dns/ch8/soa.html

“Shortcuts”

$ORIGIN: domeinnaam
- wordt toegevoegd aan alle namen die niet eindigen op .
- @: wordt vervangen door waarde van $ORIGIN
$TTL: time to live (in seconden)
- hoe lang mag een record gecached worden

(Un)qualified domain names

Fully Qualified Domain Name (FQDN): eindigt met een punt
Unqualified: zonder punt
- $ORIGIN toegevoegd aan het einde

Tijdsaanduidingen

default = seconden
M = minuten
H = uren
D = dagen
W = weken

Ook combinaties, bv. 2H30M

Reverse lookup zone

zone "2.0.192.in-addr.arpa" IN {
  type primary;
  file "2.0.192.in-addr.arpa";
  notify yes;
  allow-update { none; };
};

Naam van een “reverse lookup zone”

Neem het IP-adres: 192.0.2.0/24
Laat het host-deel vallen: 192.0.2
Keer volgorde om: 2.0.192
Voeg in-addr.arpa. toe

Resutaat: 2.0.192.in-addr.arpa.

Zonebestand

/var/named/2.0.192.in-addr.arpa

$TTL 1W
$ORIGIN 2.0.192.in-addr.arpa.

@ IN SOA ns1.example.com. hostmaster.example.com. (
  21120117 1D 1H 1W 1D )

       IN  NS     ns1.example.com.
       IN  NS     ns2.example.com.

1      IN  PTR    ns1.example.com.
2      IN  PTR    ns2.example.com.
10     IN  PTR    web.example.com.
20     IN  PTR    mail.example.com.

Root hint

Elke (forwarding) name server moet een lijst bijhouden van de root name servers

dig @a.root-servers.net

.   518400 IN NS a.root-servers.net.
.   518400 IN NS b.root-servers.net.

[...]

a.root-servers.net. 518400 IN A 198.41.0.4
b.root-servers.net. 518400 IN A 199.9.14.201

[...]

a.root-servers.net. 518400 IN AAAA 2001:503:ba3e::2:30
b.root-servers.net. 518400 IN AAAA 2001:500:200::b

[...]

Labo-opdracht

Doelstelling

Authoritative name server voor het domein linux.lan

Host	Alias	IP
web	www	192.168.76.4
db		192.168.76.3
srv		192.168.76.254

Zoek zelf op: hoe kan je “http://linux.lan” laten werken?
Begin met forward zone, pas als die werkt de reverse
Kan je DNS ondervragen vanaf Linux Mint?

Nuttige commando’s

Controleer de logs: journalctl -f -l -u named
Valideer configbestanden:
- hoofdbestand: named-checkconf
- zonebestanden: named-checkzone ZONE FILE

$ sudo named-checkconf
$ sudo named-checkzone linux.lan /var/named/linux.lan
$ sudo named-checkzone 76.168.192.in-addr.arpa \
        /var/named/76.168.192.in-addr.arpa

Tips

Query log aanzetten:

[vagrant@srv ~]$ sudo rndc querylog

BIND logs tonen:

[vagrant@srv ~]$ journalctl -f -u named.service

Netwerkverkeer opvangen:

[vagrant@srv ~]$ sudo tcpdump -i eth1 -vvnnttt
[vagrant@srv ~]$ sudo tcpdump -i any -U -w - port 53 | tee /vagrant/dns.pcap | tcpdump -vv -nn -ttttt -r -

Interactie met de Linux Mint VM
Alle verkeer op poort 53, opslaan in dns.pcap

Bestand dns.pcap kan je openen met Wireshark!

LAN “afwerken”

Werk de huidige opstelling af tot een volledig werkend LAN

Automatiseer de installatie en configuratie van BIND
Zorg dat ook DHCP-server geïnstalleerd en geconfigureerd wordt
Zorg dat Linux Mint correcte IP-instellingen krijgt op intnet