Bestandspermissies (1)

= toegangsrechten voor bestanden en directories

• Bestanden zijn eigendom van een gebruiker en groep
• cfr. ls -l voor een overzicht

Bestandspermissies (2)

Instelbaar op niveau van:

• u: gebruiker, user
• g: groep, group
• o: andere gebruikers, others
• a: iedereen, all

Soorten permissies

• r: lezen, read
• w: schrijven, write
• x: execute
  • bestand: uitvoeren als commando
  • directory: toegang met cd

Instellen met symbolische notatie

permissies instellen met chmod, symbolische notatie

chmod MODUS FILE
chmod u+r FILE
      g-w
      o=x
      a

Voorbeelden:

• chmod g+rw bestand
• chmod +x bestand
• chmod u+rw,g+r,o-rw bestand
• chmod a=r bestand

Instellen met octale notatie

  u      g      o
r w x  r - x  - - -
1 1 1  1 0 1  0 0 0
4+2+1  4+0+1  0+0+0
  7      5      0

Voorbeelden:

• chmod 755 script
• chmod 600 file
• chmod 644 file
• chmod 775 dir

Merk op

• sommige permissie-combinaties komen nooit voor in de praktijk, bv. 1, 2, 3
• directories: altijd lezen (r) en execute (x) samen toekennen of afnemen
• permissies owner ≥ group ≥ others
• root negeert bestandspermissies (mag alles), vb. /etc/shadow
• tip: octale permissies opvragen: stat -c %a BESTAND

Permissies van nieuwe bestanden: umask

• umask bepaalt permissies van bestand/directory bij aanmaken
• huidige waarde opvragen: umask zonder opties
• opgegeven in octale notatie
  • enkel 0, 2 en 7 zijn zinvol
• welke permissies afnemen
  • bestand krijgt nooit execute-permissie

Voorbeeld umask

umask 0027, wat worden de permissies?

  file      directory

  0 6 6 6     0 7 7 7      basis
- 0 0 2 7   - 0 0 2 7      umask
---------   ---------
  0 6 4 0     0 7 5 0      permissies

Speciale permissies: SETUID

• set user ID (SETUID)
• op bestanden met execute-permissies
• tijdens uitvoeren krijgt de gebruiker de rechten van de eigenaar van het bestand
• symbolisch: u+s
• octaal: 4

$ ls -l /bin/passwd
-rwsr-xr-x. 1 root root 28k 2017-02-11 12:02 /bin/passwd

Speciale permissies: SETGID

• set group ID (SETGID)
• op bestanden met execute-permissies
• tijdens uitvoeren krijgt de gebruiker de rechten van de groep van het bestand
• symbolisch: g+s
• octaal: 2

$ ls -l /usr/bin/write 
-rwxr-sr-x. 1 root tty 20k 2017-09-22 10:55 /usr/bin/write

Speciale permissies: SGID

• Set Group ID kan ook op directories
• Nieuwe bestanden binnen de directory worden toegekend aan de groep van die directory

$ mkdir /tmp/testdir
$ sudo chgrp users /tmp/testdir
$ touch /tmp/testdir/nosetguid
$ sudo chmod g+s /tmp/testdir/
$ touch /tmp/testdir/setguid
$ ls -l /tmp/testdir/
total 0
-rw-r--r--. 1 osboxes osboxes  0 2022-09-19 23:39 nosetguid
-rw-r--r--. 1 osboxes users    0 2022-09-19 23:39 setguid

Speciale permissies: restricted deletion

• restricted deletion, of sticky bit
• toegepast op directories
• een bestand mag in zo’n directory enkel door de eigenaar verwijderd worden
• symbolisch: +t
• octaal: 1

ls -ld /tmp
drwxrwxrwt. 16 root root 360 2017-12-04 13:05 /tmp/

Commando’s voor gebruikers en groepen

• Gebruikers: useradd, usermod, userdel
• Groepen: groupadd, groupmod, groupdel
• Info opvragen: who, groups, id

Configuratiebestanden

• Gebruikers: /etc/passwd, /etc/shadow
• Groepen: /etc/group, (/etc/gshadow, van weinig belang)

• bekijk het verschil in permissies tussen deze drie bestanden
• het wachtwoord van een gebruiker komt niet voor in /etc/passwd

Primaire vs aanvullende groepen

• Primaire groep: 4e veld van /etc/passwd (group ID)
• Aanvullende groepen: in /etc/group. Gebruiker staat niet vermeld in de primaire groep!

primaire groep aanpassen

sudo usermod -g groep gebruiker

gebruiker toevoegen aan opgegeven groepen en verwijderen uit alle andere groepen

sudo usermod -G groep1,groep2 gebruiker

gebruiker toevoegen aan opgegeven groep, blijft lid van andere groepen

sudo usermod -aG groep gebruiker

Eigenaar/groep veranderen:

Merk op: root-rechten nodig

chown user file
chown user:group file
chgrp group file

root of administrator

• root oorspronkelijk de enige administrator van het systeem
• sudo kan root rechten verlenen aan een gebruiker
  • voor een bepaald commando
  • voor alle commando’s
• /etc/sudoers tells you who can be admin
  • group sudo in Ubuntu/Debian distro
  • group wheel in Fedora/RedHat distro

wachtwoord

eigen wachtwoord aanpassen

passwd

wachtwoord aanpassen van een gebruiker als administrator

sudo passwd <username>

wachtwoord genereren in hash vorm (zoals in /etc/shadow)

openssl passwd -6 -salt <salt-string> <desired passwd>
e.g.
openssl passwd -6 -salt hogent nieuwWachtWoord